Duygu durum bozukluğu günlük yaşamı olumsuz etkilemeye başlarsa bir rahatsızlık olarak dikkate alınmalıdır. İnsanların yaşamlarında ani duygu değişimleri normal olarak kabul edilir. (Duygu durum bozukluğu diğer adıyla Amerika Psikiyatri Derneği tarafından ‘Duygulanım (Affektif) Bozuklukları olarak tanımlanmaktadır.)
Duygu bozukluğu teşhisi konulabilmesi için yaşanan duygu değişimlerinin uzun süre devam etmesi gerekir. Çünkü her insan hayatında duyguların inişli çıkışlı zamanları olur. Ayrıca bu rahatsızlık kişinin iş, aile ve sosyal hayatını olumsuz şekilde etkiler.
İnsan duyguları neşe, hüzün, öfke gibi çok çeşitlidir. Duygu durum rahatsızlığı olan kişilerde ise bu duygular olaylar karşısında şartlara uygun olmayan şekilde ortaya çıkar. Rahatsızlığı yaşayan kişiler aşırı üzüntü, aşırı neşe veya her ikisini birden yaşar. Olaylar karşısında duygulanmaları abartılıdır.
Duygu Durum Bozukluğunun Sebepleri Nelerdir?
Duygu durum bozuklukları genetik, çevresel ve başka faktörlerin etkisiyle ortaya çıkabilir. Genel olarak bu rahatsızlığa sebep olan faktörleri şöyle sıralayabiliriz:
Genetik yatkınlık:
Ailede duygu durum rahatsızlığı yaşamış kişilerin olması, kişinin bu hastalığa yakalanma riskini artırır.
Çevresel faktörler:
Kişinin büyüdüğü ortamda maruz kaldığı travmalar, anne ve babanın çocuğa karşı ilgisizliği kişilik bozukluğuna sebep olur.
İlaç bağımlılığı:
Fiziksel bir hastalık sonucu kullanılan ilaçlar kişide bağımlılığa sebep olabilir ve bu bağımlılığın bir sonucu olarak da duygularda kontrol edilemeyen değişiklikler görülür.
Bu sebeplerin dışında fiziksel stres ve uykusuzluk da duyguların dengesini bozar ve kontrol altına alınamadığında duygu durum bozukluğuna sebebiyet verebilir. Alkol ve madde kullanımı bu rahatsızlığı tetikleyen diğer faktörlerdendir.
Duygu Durum Bozukluğunun Semptomları Nelerdir?
Duygu durum bozukluğu, rahatsızlığın türüne göre farklı semptomlar gösterebilir. Fakat duygu durum bozukluğu belirtisi olarak görülen durumlar genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
● Neredeyse her gün duyulan üzüntü hali
● Yoğun şekilde hissedilen mutluluk
● Çaresizlik hissi
● Hayattan zevk almama
● Aşırı yeme ya da iştahsızlık
● Halsizlik
● Aşırı derecede uyku ya da hiç uyuyamama
● Konsantrasyon eksikliği
● Ölüm veya intihar düşüncesinden sıyrılamama
● Hızlı konuşma
● Sinirli ve huzursuz olma
● Çok fazla aktivite yapma isteği ve aşırı derecede para harcama
● Kendine güvenmeme ve karar verme konusunda sorun yaşama
● Karşısındakini anlamada güçlük çekme
Duygu Durum Çeşitleri
Duygu durum hastalığı, kişinin duygusal yönden etkileyen bir akıl sağlığı rahatsızlığıdır. Kişinin yaşadığı uç duygu (aşırı üzüntü ya da aşırı mutluluk) değişikliklerinin ortaya çıkması sonucu gelişir. En yaygın duygu durum çeşitleri depresyon ve bipolar bozukluk’ tur.
Depresyon:
Yaygın görülen bir zihinsel rahatsızlıktır. Üzüntü, insanın yaşadığı olumsuz durumlar (bir hastalığa yakalanmak ya da sevdiğin birini kaybetmek vb.) karşısında sergilediği en doğal tepkidir. Fakat bu tepki nedensiz şekilde devam ediyorsa depresyon belirtileri görülebilir. Depresyon tanısı konulabilmesi için kişinin bu duygu bozukluğunun en az iki hafta sürmesi gerekir. Depresyon çeşitleri;
Doğum Sonrası Depresyon:
Doğumdan sonra kadınların aile ve çevresinde yaşadığı işlevsel bozukluktur. Böyle bir durumda kişi aile ile ilişkilerinde sıkıntı ya da bebeğe bağlanma hususunda zorluklar yaşayabilir.
Melankolik Depresyon:
Hayattan zevk almama, yoğun keder ve üzüntü şeklinde kendini gösterir. Aşırı kilo kaybı ve yoğun suçluluk duygusu belirgin özelliklerindendir.
Psikotik Majör Depresyon:
Sanrı ya da halüsinasyon gibi semptomlarla karşılaşılan bir hastalıktır.
Distimik Depresyon (Süreğen Depresif Bozukluk):
Depresif halin ve semptomların uzun süre devam ettiği bir bozukluktur.
Katonik Depresyon:
Motor davranış bozukluklarına sebep olan şiddetli bir depresyondur.
Mevsimsel Depresyon:
Kişilerde sonbahar veya kış aylarında ortaya çıkan ve ilkbaharda kendiliğinden iyileşen bir türdür.